می توان گفت که بلبرینگ شیار عمیق دارای بیشترین دامنه کاربرد این بلبرینگ در تمامی صنایع سبک و سنگین در میان انواع دیگر بلبرینگ ها می باشند که البته دلیل اصلی آن این است که اولین سری از بلبرینگ ها که به صورت تولید انبوه وارد صنعت همه کشور ها شدند همین بلبرینگهای شیار عمیق یا شش هزاری ها بودندو البته دلایل دیگری هم مانند داشتن طرح ساده ، غیرقابل تفکیک بودن ( تفکیک ناپذیر بودن ) ، توانایی و قدرت کارکرد در سرعت های بالا یا دور های بالا ، محکم بودن در حین کارکرد و نیاز نداشتن آن به تعمیر و نگهداری در این امر سهیم بودند.
بلبرینگ شیار عمیق
- داشتن شیار ساچمه عمیق در سطح کنس های این بلبرینگ
- داشتن هم خوانی دقیق و یک پارچه بودن این شیار عمیق و ساچمه ها بخاطر داشتن مطابقت هندسی کامل
این بلبرینگ را قادر میی سازد که علاوه بر تحمل:
- بار شعاعی
- بار محوری
را نیز از هر دو طرف حتی در سرعت های بالا ی چرخش بلبرینگ ، تحمل نماید.
انواع کاسه نمد های بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه
متداول ترین کاسه نمد بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه
- با کاسه نمد فلزی
- کاسه نمد لاستیکی
تولید می شود.
بلبرینگ ها یی که در هر دو طرف کاسه نمد دارند
- با گریس پایه لیتیم توسط کارخانه پر می شوند
و به همین دلیل هنگام نصب و جازدن این نوع از بلبرینگ های شیار عمیق از
- گرم کردن و حرارت دادن
- شستن
آنها صرف نظر کرد.
گریس بلبرینگ که توسط شرکت سازنده بلبرینگ درون بلبرینگ قرار میگیرد حدود ۲۵ تا ۳۵ درصد فضای خالی داخل بلبرینگ را پر می کند. کاسه نمد های فلزی که فقط در یک طرف بلبرینگ قرار دارند با پسوند Z و آنها که در دو سمت خود کاسه نمد فلزی دارند با ۲Z مشخص می شوند و نیازمند ماشینکاری محور یا شفت با دقت بالا نمی باشد چون لبه کاسه نمد درست در زیر سطح لبه کنس داخلی بلبرینگ قرار می گیرد. این نوع از کاسه نمد ها با کنس داخلی بلبرینگ فاصله داشته و باید هنگامی مورد استفاده قرار بگیرند که در آن دستگاه کنس خارجی یا بیرونی ثابت و کنس داخلی همراه با شفت یا محور بچرخد که در صورت چرخش کنس خارجی یا بیرونی امکان نشت روانکار بلبرینگ که روغن یا گریس می باشد وجود دارد.
اصطکاک در کاسه نمد بلبرینگ ها
همه انواع بلبرینگ هایی که همراه با کاسه نمد فلزی یا لاستیکی تولید می شوند به دلیل تولید اصطکاک در سطوح تماس خود با کنس های بلبرینگ از میزان سرعت آنها کاسته می شود. یک نوع از کاسه نمد ها در سری بلبرینگ شیار عمیق ۶۲ وجود دارند که با تولید اصطکاک کم می توانند سرعت بلبرینگ را نزدیک سرعت آن بدون کاسه نمد کند.
این نوع کاسه نمد با پسوند:
RZ مشخص شده
و شامل:
یک لاستیک مصنوعی به نام اکریلونیتریل بوتادین یا
یک واشر فلزی تقویت شده است
فاصله این نوع کاسه نمد ها با حلقه یا کنس داخلی بلبرینگ بسیار کم بوده و ویزگی آب بندی بلبرینگ را بالا می برد. محدوده دمایی کارکرد این نوع کاسه نمد ها:
- منفی چهل درجه سانتیگراد
تا
- مثبت یکصد درجه سانتیگراد
و حد نهایی سرعت این نوع از بلبرینگ های شیار عمیق m/s ۱۴ است.
بلبرینگ شیار عمیق با خار فنری چفت کننده
از دیگر انواع بلبرینگ های شیار عمیق:
- بلبرینگ شیار عمیق با جای خار است
که با قرار دادن یک خار چفت کننده در آن ، بلبرینگ از لحاظ
- تثبیت محوری
با حداقل مقدار فضای اشغالی ، تثبیت یا محکم می گردد.
این خار فنری یا چفت کننده
با پسوند NR
بعد از شماره فنی بلبرینگ نوشته می شود.
• بلبرینگ بدون کاسه نمد همراه با خار فنری ، با پسوند NR در شماره فنی بلبرینگ مشخص می شود
• بلبرینگ با کاسه نمد فلزی Z در یک طرف و خار فنری در طرف دیگر ، با پسوند ZNR در شماره فنی بلبرینگ مشخص می شود
• بلبرینگ با کاسه نمد فلزی Z در دو طرف بلبرینگ همراه با خار فنری ، با پسوند ۲ZNR در شماره فنی بلبرینگ نوشته می شود
بلبرینگ های شیار عمیق جفت شده یا دو تایی
هنگامی که
- قدرت تحمل بار یک بلبرینگ شیار عمیق کافی نباشد و یا
- وقتی که لازم است شفت از دو طرف با لقی مشخصی مهار شود
از دو تا بلبرینگ ( جفت شده ) شیار عمیق استفاده می شود.
این بلبرینگ ها در موقع ساخت در کارخانه با یکدیگر مطابقت داده شده و جفت شده اند به شکلی که بعد از نصب و جازدن این نوع از بلبرینگ ها ، جهت توزیع یک نواخت بار بر روی هر دو بلبرینگ ، نیازی به استفاده از:
حلقه یا بوش های فاصله گذار
لایی فلزی
و چیز های مانند آنها نمی باشد.
با توجه به نوع کاربرد بلبرینگ ، سه حالت یا چیدمان برای قرار گرفتن و نصب بلبرینگ ها وجود دارد :
-
حالت پشت سر هم که با پسوند DT مشخص در شماره فنی بلبرینگ مشخص شده و بار محوری را از یک طرف یا جهت تحمل می کند.
- حالت پشت به پشت که باپسوند DB در شماره فنی بلبرینگ مشخص شده و بار محوری را از دو طرف تحمل می کند ( از هر طرف توسط یکی از این بلبرینگ ها )
این حالت یا چیدمان از استحکام و صلبیت زیادی برخوردار است و برای خنثی کردن بارهای ممان بسیار مناسب می باشد.
-
حالت یا چیدمان روبروی هم نیز مانند حالت پشت به پشت است، ولی مانند آن استحکام ندارد و برای بارهای ممان نیز مناسب نیست.
انواع تلرانس های بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه
بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه به طور استاندارد با تلرانس نرمال ساخته میشوند.
تلرانس های بلبرینگ های شیار عمیق به ابعاد بلبرینگ بستگی دارد و مطابق با اندازه های زیر می باشد :
• تلرانس های p5 برای بلبرینگ ها یی با قطر خارجی تا mm 52
• تلرانسهای نرمال برای بلبرینگ های بزرگتر
در چیدمان های بلبرینگ زمانی که دقت بلبرینگ در کارکرد آن مهم باشد میتوان از
- بلبرینگ شیار عمیق یک ردیفه با تلرانس p6 و p5
استفاده نمود.
تلرانس های بلبرینگ براساس استاندارد ISO 492:2002 می باشد.
لقی داخلی یا تلرانس داخلی بلبرینگ شیار عمیق یک ردیفه
بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه به صورت استاندارد با لقی شعاعی نرمال ساخته میشوند. بلبرینگ با لقی داخلی بزرگتر C3 نیز موجود میباشد. بعضی بلبرینگ ها نیز با مقدار یا میزان لقی کم C2 یا لقی زیاد C4 و C5 نیز وجود دارد. همچنین بلبرینگ های شیار عمیق با میزان لقی کاهش یافته نیز تولید میشوند. این مقادیر لقی داخلی بلبرینگ ها مطابق با استاندارد ISO 5753:1991 بوده و این مقادیر برای بلبرینگ های نصب نشده و بدون بار ( Zero Measuring Load ) میباشند.
میزان تحمل عدم همراستایی محور یا شفت یا عدم هم محوری آن در بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه
بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه توانایی و قدرت کمی در تحمل عدم همراستایی یا عدم همراستایی محور دارند. مقادیر مجاز عدم همراستایی زاویهای محور یا شفت بین کنس های داخلی و خارجی بلبرینگ شیار عمیق به عوامل زیر بستگی دارد :
• لقی داخلی شعاعی بلبرینگ در حین کارکرد
• اندازه یا ابعاد بلبرینگ
• طرح داخلی بلبرینگ
• نیرو ها و گشتاور های وارد شده بر بلبرینگ
به طور کلی میزان عدم همراستایی مجاز برای بلبرینگ شیار عمیق بین ۲ تا ۱۰ دقیقه ( کمان ) میباشد. توجه نمایید که عدم همراستایی محور ( شفت ) با بلبرینگ موجب افزایش سر و صدا ی بلبرینگ و همچنین کاهش عمر بلبرینگ میشود.
انواع قفسه های بلبرینگ های شیار عمیق یک ردیفه
قفسه های بلبرینگ های شیار عمیق بستگی به ابعاد بلبرینگ و سری بلبرینگ دارد و با یک نوع از انواع قفسه های زیر ساخته می شوند :
• قفسه نواری ( Ribbon type ) و مرکز شده نسبت به ساچمه های بلبرینگ شیار عمیق از جنس ورق فولادی پرسکاری شده ، که پسوند خاصی در شماره فنی بلبرینگها ندارد
• قفسه نواری و مرکز شده نسبت به ساچمه های بلبرینگ از جنس ورق برنجی پرسکاری شده که دارای پسوند Y در شماره فنی بلبرینگها می باشد
• قفسه پرچ شده ( Riveted ) و مرکز شده نسبت به ساچمه های بلبرینگ از جنس ورق فولادی که پسوند خاصی در شماره فنی بلبرینگها ندارد
• قفسه برنجی ماشینکاری شده و مرکز شده نسبت به ساچمه های بلبرینگ که با پسوند M در شماره فنی بلبرینگها مشخص می شود
• قفسه برنجی ماشینکاری شده و مرکز شده نسبت به کنس خارجی بلبرینگ که با پسوند MA در شماره فنی بلبرینگها مشخص می شود
• قفسه نوع Snap از جنس پلیی آمید ۶٫۶ تقویت شده با الیاف شیشه و مرکز شده نسبت به ساچمه های بلبرینگ که با پسوند TN9 در شماره فنی بلبرینگها مشخص می شود
بلبرینگ در کارکرد بالا
برای بلبرینگ در کارکرد بالا میتوان از:
- قفسه های از جنس پلیآمید ۴٫۶ یا پلی اتراترکتون (PEEK ) مشخص شده با پسوند TNH
در شماره فنی بلبرینگها ، استفاده نمود.
بلبرینگ های شیار عمیق با قفسه پلیآمید ۶٫۶ را حداکثر می توان
- تا دمای کارکرد صد و بیست درجه سانتیگراد
استفاده نمود.
جهت روانکاری بلبرینگ ، بجز بعضی از روغن های مصنوعی و گریس های با روغن پایه مصنوعی و روانکارهای با مقادیر زیاد ، از افزودنی های EP در دمای بالا استفاده می شود که عموما تاثیر منفی بر روی قفسه بلبرینگ ندارند.